niedziela, 24 kwietnia 2022

Alfred Biesiadecki

Doktor Alfred Biesiadecki.
Tygodnik Ilustrowany z 1889 r.

Alfred Biesiadecki (ur. 13 marca 1839 w Dukli, zm. 31 marca 1889 we Lwowie) – polski lekarz anatomopatolog, pionier polskiej histopatologi.
Studia medyczne ukończył w Wiedniu. W 1862 roku został doktorem medycyny i chirurgii, a w 1863 magistrem położnictwa. Był uczniem Karla von Rokitansky'ego. Od roku 1872 członek Akademii Umiejętności. W latach 1868–1876 profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, dziekan Wydziału Lekarskiego w latach 1875–1876. W 1876 zamieszkał we Lwowie, gdzie przyznano mu stanowisko protomedyka Galicji. Zmarł w 1889 roku chorując na niewydolność nerek i różę.
Uznawany jest za pioniera polskiej histopatologii i światowej histopatologii skóry. W pracy Anatomija patologiczna gruczołów skórnych (1874) przedstawił klasyczny opis zmian histopatologicznych gruczołów łojowych oraz histopatologiczno-kliniczny opis łojotokowych chorób skóry.

czwartek, 21 kwietnia 2022

Drewniane cerkwie unickie w dawnej Polsce według Glogera

Cerkiew unicka na pograniczu Podola 
i Wołoszczyzny (2 połowa XIX wieku).

Cerkiew unicka w Mikołajowie (połowa XIX wieku). 
Rys. K. Młodnicki.

Cerkiew unicka w Lubieszowie. 
Rys. J. Smoliński.

Dzwonnica cerkwi pounickiej w Wiszni na Podolu
(2 połowa XIX wieku).

Ilustracje z "Budownictwo drzewne i wyroby z drzewa w dawnej Polsce" Zygmunta Glogera.

środa, 13 kwietnia 2022

Historia polskiej piłki nożnej pod zaborami.

Doktor Henryk Jordan. 

Historia polskiej piłki nożnej pod zaborami

Jakie były początki polskiej piłki nożnej?  Jej historia wiąże się z trzema miastami – Krakowem, Lwowem i Łodzią. Pierwsza oficjalna prezentacja futbolówki odbyła się w 1889 roku w Parku Jordana na krakowskich Błoniach.  Wówczas to przywiózł ją z Niemiec i przedstawił szerszej publiczności doktor Henryk Jordan, polski pionier nowoczesnego wychowania fizycznego (znany min. z zakładania Ogródków Jordanowskich). Był pomysłodawcą i organizatorem wspomnianego parku – pierwszego w Europie publicznego ogrodu dla gier i zabaw ruchowych dzieci do lat 15. Rok później w parku jordanowskim pierwsze szkolne drużyny piłki nożnej rozgrywały swoje turnieje. Popularność nowej dyscypliny rosła w takim tempie, że już w 1891 roku w Parku Jordana funkcjonowały 4 boiska piłkarskie.
Pierwszym spotkaniem Lwowiaków z futbolówką była w 1892 roku prezentacja Edmunda Cenara (działacza Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”), który przywiózł z Anglii prawdziwą piłkę. Również we Lwowie odbył się pierwszy na ziemiach polskich oficjalny mecz piłki nożnej. Rozegrano go 14 lipca 1894 roku między drużynami Sokoła lwowskiego i krakowskiego. Spotkanie to trwało tylko … 6 minut. Sędzia Zygmunt Wyrobek z Krakowa odgwizdał koniec po tym, jak pierwszego w historii polskiego gola zdobył 16-letni Lwowianin Włodzimierz Chomicki.
Pierwszy klub piłkarski założyła w 1895 roku grupa Niemców z Łodzi zrzeszona w Touring Club Lodz (Turystyczny Klub – Łódź, oddział rosyjskiego Touring Clubu). Pierwszy oficjalny mecz rozegrano jednak dopiero w 1906 roku z niemiecką drużyną Stowarzyszenia Sportowego Union Łódź. Spotkanie zakończyło się remisem 1:1. Po I wojnie światowej oba kluby istniały dalej już jako polskie stowarzyszenia.
Pierwsze polskie kluby piłkarskie założono we Lwowie. W 1903 roku powstał Lwowski Klub Sportowy Lechia Lwów. W tym samym roku rozpoczął swoją działalność Lwowski Klub Piłki Nożnej „Sława” Lwów („Czarni Lwów”). Rok później powstał Lwowski Klub Sportowy „Pogoń”. Wielki rewanż za pierwsze spotkanie Kraków – Lwów rozegrano 4 czerwca 1906 roku w Parku Jordana między drużyną wystawioną przez krakowskie szkoły i „Czarnymi”.  Spotkanie to okazało się impulsem do tworzenia krakowskich klubów. Już 13 czerwca powstał Klub Sportowy „Cracovia”, a wkrótce po niej „Wisła”. Małopolska zaroiła się wkrótce od następnych klubów, a wkrótce zaczęto je tworzyć także w innych zaborach. W 1908 roku powstał „Łodzianka” (obecnie Łódzki Klub Sportowy). Pierwszym klubem warszawskim była powstała rok później „Korona Warszawa”.  W Poznaniu powstała „Normania” i „Warta” (15 czerwca 1912 roku). Gwałtowny rozwój nowej dyscypliny sprawił, że konieczne stało się utworzenie zrzeszenia klubów. 25 czerwca założono w Krakowie Związek Polskiej Piłki Nożnej, utworzony przez działaczy „Czarnych Lwów”, „Pogoni Lwów”, „Cracovii” i RKS Kraków. Wkrótce przystąpiły do niego kolejne kluby, i do wybuchu wojny udało się dwukrotnie rozegrać Mistrzostwa Galicji w Piłce Nożnej. 8 maja w Krakowie odbył się mecz między „Cracovią” i „Wisłą” (2:1). Było to pierwsze spotkanie polskich drużyn w ramach oficjalnych rozgrywek FIFA.  

Drużyna Lechii Lwów w 1909 r. Źródło: Księga pamiątkowa
Lwowskiego Klubu Sportowego "Pogoń", Lwów 1939, s.64.

Strona o Włodzimierzu Chomickim
Strona Czarnych Lwów

piątek, 8 kwietnia 2022

Szewel Kinkulin

Szewel Kinkulin
 

Szewel Kinkulkin znany również, jako Szaweł Kinkulkin (ur. 1822 w Wilnie, zm. 30 stycznia 1908 tamże) – polski działacz narodowy pochodzenia żydowskiego, łącznik Wydziału Zarządzającego Prowincjami Litwy w powstaniu styczniowym, antykwariusz.
Szewel Kinkulkin urodził się w 1822 w Wilnie. Był synem Szlomy księgarza sprzedającego polskie książki. Od roku 1836 zajmował się sprzedażą książek na ulicach Wilna. Później założył księgarnie w której posiadał zakazane polskie książki. Zbierał literaturę polską zakazaną przez carską cenzurę i udostępniał studentom. Dzięki jego staraniom zakazane utwory zapełniały biblioteki dworów i domów w guberni wileńskiej. Był znany z gawęd i opowieści, lubiany przez mieszkańców Wilna i okolic.
W 1850 roku zaprzyjaźnił się z poetą Władysławem Syrokomlą, który w 1859 roku napisał o nim gawędę pt. „Księgarz uliczny”.
W 1861 roku został aresztowany za działalność w polskiej organizacji spiskowej i razem z Syrokomlą osadzony w wileńskim więzieniu. Po opuszczeniu więzienia czynił starania o zwolnienie Syrokomli i wspomagał go materialnie. W czasie powstania styczniowego był łącznikiem Wydziału Zarządzającego Prowincjami Litwy.
Zmarł 30 stycznia 1908 w Wilnie. Miał syna i trzy córki. Był dziadkiem muzyka i wiolonczelisty Efrema Kinkulkina.

Władysław Kononowicz

Władysław Kononowicz.

Władysław Kononowicz (ur. w 1820, zm. 4 czerwca 1863 w Warce) – pułkownik wojsk powstańczych w czasie Powstania Styczniowego. W armii rosyjskiej walczył na Kaukazie, gdzie dosłużył się stopnia majora. Był członkiem konspiracji w Armii Imperium Rosyjskiego, poprzedzającej wybuch powstania styczniowego. Po wzięciu dymisji z wojska został dowódcą oddziałów powstańczych w Ziemi Czerskiej. Zorganizował na prawym brzegu Pilicy (między Warką a Magnuszewem) oddział powstańczy z okolicznych mieszkańców działający w lasach, głównie Puszczy Stromeckiej, stoczył szereg potyczek z wojskiem rosyjskim. 25 marca 1863 pobił Rosjan pod Chynowem. 19 kwietnia rozbił pod Wąchockiem trzykrotnie silniejszą kolumnę rosyjską. 20 kwietnia zdobył na wrogu 180 karabinów. 4 maja rozbił Rosjan pod Magnuszewem, 14 maja stoczył zwycięską potyczkę pod Rozniszewem. Obozował na niedostępnej kępie rozniszewskiej (obecnie Anielin-Kępa) u ujścia Pilicy pod Rozniszewem, prowadził wypady na Warkę, Nowe Miasto nad Pilicą, Magnuszew, Ryczywół. Jego zwycięstwo z 14 maja spowodowało wyprawę odwetową 2 000 żołnierzy rosyjskich z Warszawy. Otoczony 2 czerwca 1863 r. pod Grabowską Wolą rozwiązał oddział, ale sam z eskortą został ujęty i odwieziony do Warki (razem z adiutantami Edmundem Nałęcz-Sadowskim i F. Łabędzkim). 4 czerwca 1863 r. wraz z nimi został rozstrzelany na wareckich błoniach.

niedziela, 3 kwietnia 2022

Polskie formacje we Wiośnie Ludów

Wiosna Ludów 1848. Generał Józef Bem (drugi od lewej) ze sztabem 
i polskimi legionistami. Rys. K. Linder.

Polskie oddziały w czasie Wiosny Ludów (1848-49). 1 Grenadier Gwardii Narodowej, 2 ułan Gwardii Narodowej, 3 szeregowy piechoty Legionu Polskiego na Wegrzech, 4 oficer ułanów polskich na Wegrzech, 5 grenadier Legionu Mickiewicza, 6 pierwszy mundur Legionu Mickiewicza, 7 woltyżer Legionu Mickiewicza, 8 kozak Czajkowskiego w służbie osmańskiej. Mal. K. Linder.

Legion Polski we Włoszech (Legion Mickiewicza). 
Od lewej: grenadier i strzelec. Mal. K. Linder.  


piątek, 1 kwietnia 2022

Generalicja i sztaby Królestwa Polskiego

Generalicja Królestwa Polskiego: 1. służący generała, 2. generał w surducie, 3. adiutant piechoty 1830 r., 4. oficer Kwatermistrzostwa Generalnego, 5. generał, 6. generał w mundurze polowym, 7. adiutant piechoty (do 1826 r.), 8. generał adiutant, 9. adiutant jazdy. Mal. K. Linder.