Polska 1800-1918: Kazimierz Badeni

Kazimierz Badeni.

Kazimierz Feliks hrabia Badeni (ur. 14 października 1846 w Surochowie, zm. 9 lipca 1909) – polityk polski, prawnik i premier austriackiego rządu, szambelan austriacki w 1878 roku.

Pochodził z rodziny Badenich pieczętującej się herbem Bończa pochodzenia wołoskiego, która została nobilitowana w XVIII wieku. Ukończył studia uzyskując tytuły doktora praw i filozofii.

Był politykiem konserwatywnym. Karierę polityczną rozpoczął jako starosta w Żółkwi, następnie w Rzeszowie oraz Krakowie. Był posłem na Sejm Krajowy Galicji[2] kadencji V, VI, VII, VIII i IX. W latach 1888-1895 był namiestnikiem Galicji. Starał się złagodzić konflikt polsko-ukraiński. Zawarł porozumienie z ruchem ukraińskim, ostro zwalczał rodzący się ruch socjalistyczny i ludowy (chrześcijańsko-społeczny ks. Stojałowskiego). Równolegle z urzędem Namiestnika pełnił stanowisko prezydenta c. k. krajowej dyrekcji skarbu i c. k. galicyjskiej dyrekcji dóbr państwowych[2]. Jego zastępcą był Jan Lidl. W 1894 jako namiestnik brał aktywny udział w urządzaniu wielkiej wystawy krajowej we Lwowie. Rozwijał szkolnictwo.

W latach 1895-1897 był premierem Austrii. W przemówieniu powitalnym cesarz wyraził nadzieję, że z jego rządem chciałby współpracować do śmierci. Jego rząd upadł pod wpływem oporu Niemców i socjalistów po tym jak wprowadził w Czechach równouprawnienie języków czeskiego i niemieckiego. Cesarz udzielił mu dymisji (28 listopada 1897) po zamieszkach ludności robotniczej Wiednia wywołanych usunięciem przy pomocy sił policyjnych niemieckich posłów opozycji (zgodnie z obowiązującym: „lex Falkenhayn”). Zamieszki te zorganizowane były przez nacjonalistów niemieckich pod przywództwem Georga Schönerera, którzy otwarcie zmierzali do połączenia Austro-Węgier z Cesarstwem Niemieckim.

Słynął ze zwięzłości wypowiedzi, co wpływowa wiedeńska gazeta Neue Freie Presse uznała za dobrą stronę jego słabej znajomości języka niemieckiego.

Był żonaty z Marią Marianną Apolonią Skrzyńską herbu Zaremba (1850-1937). Ich dziećmi byli Ludwik Józef Władysław (1873-1916), który ożenił się ze Szwedką Alicją Ankarcrona (1889-1985), która po śmierci męża w r. 1920 poślubiła arcyksięcia Karola Olbrachta Habsburga z Żywca. Syn Ludwika i Alicji, Kazimierz Stanisław hr. Badeni h. Bończa (1912-2010), wstąpił do zakonu dominikanów i znany był jako ojciec Joachim Badeni oraz Maria (1874-1950), żona Adama Krasińskiego IV ordynata na Opinogórze od 1897 roku, a po jego śmierci od 1912 roku hr. Zygmunta Zamoyskiego (1875-1931).

Kazimierz Badeni zmarł w pociągu, wracając z kuracji w Karlowych Warach, gdzie leczył się na cukrzycę. Znaleziono go nieżyjącego na stacji Krasne, blisko rodzinnego majątku w Busku.

Strona na Wikipedii

Artykuł na stronie MNZP

Artykuł w Kurierze Galicyjskim