Adam Sapieha ok. 1861 r.
Fot. A. Disderi.
Adam Stanisław Sapieha herbu Lis (ur. 4 grudnia 1828 w Warszawie, zm. 21 lipca 1903 w Bad Reichenhall w Bawarii) - polski książę, ziemianin, polityk galicyjski, kawaler orderu Złotego Runa.
Był synem arystokratów Leona i Jadwigi z Zamoyskich (córki Stanisława Kostki). Wczesne dzieciństwo spędził z matką w Paryżu. Od 1832 mieszkał w Galicji. W 1847 ukończył gimnazjum we Lwowie. Rozpoczął studia w Londynie, ale przerwał je wraz z wybuchem Wiosny Ludów, podczas której wrócił do ojca. Po wygaśnięciu rewolucji osiadł w Krasiczynie. W 1852 ożenił się z Jadwigą z Sanguszków, z którą miał dziewięcioro dzieci. Jednocześnie przez wiele lat miał romans z siostrą żony, Heleną Sanguszko.
Został członkiem pierwszej rady nadzorczej Towarzystwa Wzajemnych Ubezpieczeń w Krakowie od 1860 do 1864[1] od 1860.
Zaangażował się w uwieńczone sukcesem starania o autonomię Galicji. W 1861 został wybrany do Sejmu Krajowego z kurii wielkiej własności. W 1863 r. stał na czele Komitetu Galicji Wschodniej i odegrał poważną rolę w zmontowaniu wyprawy Antoniego Jeziorańskiego w Lubelskie. Podczas powstania styczniowego zaangażował się w propagowanie sprawy polskiej na Zachodzie. Aresztowany przez Austriaków, zbiegł wkrótce z więzienia we Lwowie za granicę, gdzie w 1864 r. pełnił funkcję Komisarza Rządu Narodowego na Francję i Anglię.
W 1865 uzyskał amnestię od cesarza Franciszka Józefa i mógł wrócić do rodzinnego majątku. W 1868 ponownie wszedł do Sejmu Krajowego podczas wyborów uzupełniających. Prezentował program niepodległościowy w opozycji do ugodowego programu federacyjnego. W 1870 po raz kolejny odnowił swój mandat poselski. W 1872 wycofał się na pięć lat z czynnej polityki, na rzecz pracy organicznej. W latach 1877-1878 wystąpił jeszcze raz w sprawach konspiracji niepodległosciowej związanej z wojną rosyjsko turecką, w ramach Konfederacji Narodu Polskiego i tzw. Rządu Narodowego.
Po śmierci ojca w 1879 odziedziczył jego miejsce w Izbie Panów w Wiedniu. W 1883 wrócił także do Sejmu Krajowego. Wśród ziemian miał opinię "radykała", a dla demokratów pozostawał "magnatem".
Otrzymał honorowe obywatelstwa miast: Lwowa (4 października 1894), Sanoka (29 listopada 1894, za zasługi, trudy, zabiegi i pracę dla kraju i ojczyzny), Jarosławia (29 listopada 1894, w uznaniu zasług położonych dla kraju, a szczególnie przez urządzenie wystawy krajowej).
Zmarł 21 lipca 1903 w Bad Reichenhall w Bawarii.
Twarz księcia Adama Stanisława nosi książę Witold na obrazie Jana Matejki Bitwa pod Grunwaldem.
Był ojcem kardynała krakowskiego Adama Stefana Sapiehy.
Książę Adam Sapieha z rodziną (ok. 1858).
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz