sobota, 31 grudnia 2022

Królestwo Polskie - Straż Celno Graniczna (1831)

Nadstrażnik celno - graniczny w płaszczu (1831).
Ryt. F. Dietrich.

Strażnik celno - graniczny konny (1831).
Ryt. F. Dietrich.


Nadstrażnik celno - graniczny (1831).
Ryt. F. Dietrich. 

Strażnik celno - graniczny pieszy (1831).
Ryt. F. Dietrich.

Dozorca rogatkowy, plombiarz, strażnik miejscowej komory 
i strażnik celny rogatkowy (1831).
Ryt. F. Dietrich.

Gwardia Narodowa Warszawska 1831

Gwardia Narodowa Warszawska.
Ryt. F. Dietrich wg. J. Piwarskiego. 

środa, 28 grudnia 2022

Aleksandra Faucher

Aleksandra Faucher. Mal. S. Marszałkiewicz.
Ze zbiorów Muzeum Naukowego w Krakowie.

Aleksandra Wincentyna Zofia Faucher, z domu Wołowska herbu Czerwony (Na Kaskach) (ur. 22 stycznia 1812 w Warszawie, zm. 5 maja 1905 w Paryżu), polska pianistka i działaczka społeczna.
Pochodziła z nobilitowanej-neofickiej rodziny frankistowskiej Wołowskich herbu Czerwony (Na Kaskach). Córka Franciszka Eliasza Wołowskiego (1786-1844), członka Sejmu w latach 1830-1831, oraz Tekli z Wołowskich (1787-1871). Na chrzcie 28 stycznia 1812 w parafii Św. Jana w Warszawie otrzymała imiona Aleksandra Wincentyna Zofia Wołowska.
Jako pianistka była uczennicą Fryderyka Chopina. Fryderyk Chopin zadedykował „pannie Aleksandrze Wołowskiej” skomponowany w Paryżu mazurek sztambuchowy B-dur. Autograf Mazurka z datą 24 czerwca 1832 został wklejony do jej sztambucha. Cioteczny wnuk Aleksandry i jej chrześniak, Feliks Jasieński, opisał ją słowami „kobieta bardzo muzykalna i wybitnie inteligentna”.

poniedziałek, 26 grudnia 2022

Szwoleżerowie i ułani według Mieczysława Wodnickiego

Wachmistrz 1 Pułku Szwoleżerów - Lansjerów Gwardii Cesarskiej (1812).
Mal. M. Wodnicki. 

Szwoleżer - lansjer Legii Nadwiślańskiej (1812).
Mal. M. Wodnicki.

Księstwo Warszawskie - ułan kompanii centralnej 
8 Pułku Ułanów (1812). Mal. M. Wodnicki.

czwartek, 22 grudnia 2022

Pocztówki świąteczne

Adoracya pasterzy.
Mal. K. Sichulski.
Pocztówka z ok. 1905 r.

Wesołych Świąt! 
Pocztówka z 1906 r.

Wesołych Świąt (braciszek kwestarz)!
Mal. A. Setkowicz. Pocztówka z 1910 r.

Gwiazda Betlejemska. Mal. F. Żmurko.
Pocztówka z 1913 r.

W noc wigilijną. Pocztówka z 1914 r. 

Mundury Tatarów litewskich Gwardii Cesarskiej (1813)

Oficer Tatarów litewskich (1813).
Mal. H. Boisselier.

Tatarzy litewscy Gwardii Cesarskiej (1813).
Mal. B. Gembarzewski. 

Księstwo Warszawskie - od lewej: żandarm, Tatarzy litewscy.
Mal. S. Haykowski.

Tatarzy litewscy Gwardii Cesarskiej (1813).
Mal. J. Chełmiński. 

Oficer Tatarów litewskich (1813).
Mal. H. Boisselier. 

Oficer Tatarów litewskich (1813).
Mal. H. Boisselier.

Tatar litewski Gwardii Cesarskiej (1813).
Mal. H. Boisselier.

Tatar litewski Gwardii Cesarskiej (1813).
Mal. H. Boisselier.

wtorek, 20 grudnia 2022

Lwów - Plac Mariacki

Lwów - Plac Mariacki (1890). 
Fot. E. Trzemeski.

Lwów - Plac Mariacki (1894).
Fot. F. Rychnowski.

Lwów - Plac Mariacki.
Pocztówka z lat 1903-06.

Lwów - Plac Mariacki.
Pocztówka z 1910 r.

Lwów - Plac Mariacki.
Pocztówka z 1916 r.

Icchok Lejb Perec

Icchok Lejb Perec.

Icchok Lejb Perec lub Icchok Lejbusz Perec (jid. יצחק לײב פּרץ; ur. 20 maja 1851 a. 18 maja 1852 w Zamościu, zm. 3 kwietnia 1915 w Warszawie) – polski i żydowski pisarz, jeden z głównych twórców literatury jidysz, adwokat i działacz społeczny. Zajmował się również krytyką literacką i teatralną.
Urodził się w Zamościu w rodzinie żydowskiej, jako syn Jehudy Pereca (1825–1898) i Rywki z domu Lewin (1828–1914). Bogata twórczość literacka Pereca obejmuje poezję, prozę (głównie nowele), dramaturgię i publicystykę. Pisał w języku jidysz, hebrajskim i polskim. Już za życia uznano go za klasyka literatury żydowskiej, przede wszystkim z powodu świetnych nowel.
Perecowie byli hiszpańskimi sefardyjczykami, którzy pod koniec XVI wieku osiedlili się w Zamościu. Icchok Lejb Perec ukończył cheder i jeszibot, a w domu uzupełniał wykształcenie o świecką literaturę (w języku jidysz, francuskim, hebrajskim, niemieckim, polskim i rosyjskim), historię, filozofię i socjologię.
Niespełna 20-letni próbował sił w biznesie (zakładał szkołę, piwiarnię, młyn), ale bez powodzenia. W 1876 (po kursach w Warszawie) zdał egzamin i zdobył koncesję na prowadzenie kancelarii adwokackiej. Prowadził ją w Zamościu przez 11 lat. Koncesję władze rosyjskie odebrały mu z powodu zarzutów (formułowanych głównie przez żydowskich religijnych ortodoksów) o używanie i propagowanie języka polskiego i bronienie polskich "buntowników".
Po wyjeździe do Warszawy (1888) od 1890 przez następne 25 lat pracował jako urzędnik w gminie żydowskiej. Mieszkał przy ul. Ceglanej 1 obecnie noszącej jego imię. W 1899 został aresztowany i spędził kilka miesięcy w cytadeli warszawskiej. Po wybuchu I wojny światowej organizował pomoc dla ofiar wojny. Współpracował z prasą związaną z Bundem i Żydowską Organizacją PPS.
Jest pochowany w Mauzoleum Trzech Pisarzy w alei głównej cmentarza żydowskiego przy ulicy Okopowej w Warszawie (kwatera 44). Na jego pogrzeb przyszło ponad 100 tys. ludzi. Oddelegowany urzędnik gminy chwalił zmarłego słowami: "To był wspaniały człowiek. Przez dwadzieścia pięć lat ani razu nie spóźnił się do pracy".

Strzelcy piesi Królestwa Polskiego

Królestwo Polskie - podporucznik 1 Pułku 
Strzelców Pieszych (1815-20).
Mal. J. Łukaszewicz (?).

Od lewej: woltyżer i karabinier strzelców pieszych (1815-20).
Mal. J. Łukaszewicz (?)

niedziela, 18 grudnia 2022

Warszawa - Plac Zamkowy na początku XX wieku

Warszawa - Plac Zamkowy (ok. 1905).

Warszawa - procesja na Placu Zamkowym (przed 1906).

Warszawa - Plac Zamkowy (po 1908).

Warszawa - Plac Zamkowy (1912).

Warszawa - Plac Zamkowy (przed 1915).

Mundury Księstwa Warszawskiego - huzarzy wg. B. Gembarzewskiego

Księstwo Warszawskie - wyższy oficer 10 Pułku Huzarów 
w mundurze paradnym. Mal. B. Gembarzewski.

Księstwo Warszawskie - huzar kompanii wyborczej 13 Pułku. 
Mal. B. Gembarzewski.

Księstwo Warszawskie - trębacz 13 Pułku Huzarów. 
Mal. B. Gembarzewski.

Księstwo Warszawskie - oficer huzarów w mundurze małym. 
Mal. B. Gembarzewski.

Szkoła Żeńska pani Jezierskiej

Reklama z 1889 r.

poniedziałek, 12 grudnia 2022

Edmund Różycki

Edmund Różycki.
Fot. F. Delintraz (przed 1887).

Edmund Różycki (ur. 16 sierpnia 1827 w Agatówce na Wołyniu, zm. 23 maja 1893 w Krakowie) – naczelnik wojenny województwa wołyńskiego w powstaniu styczniowym, naczelnik Wydziału Prowincjonalnego Rusi, który był podporządkowany Komitetowi Centralnemu Narodowemu, dowódca jazdy wołyńskiej. Różycki kontynuował rodzinną tradycję powstańczą, zapoczątkowaną przez ojca Karola, oficera napoleońskiego i uczestnika powstania listopadowego.


niedziela, 11 grudnia 2022

Jan Kanty Gregorowicz

Jan Kanty Gregorowicz

Jan Kanty Gregorowicz (pseudonim Janek z Bielca) ur. 17 października 1818 w Warszawie, zm. 16 września 1890 w Warszawie, dziennikarz i pisarz, szczególnie zainteresowany tematyką wiejską.
Syn kupca Jana Hrehorowicza Sołowiewa i Marii z Trzebieńskich, uczeń szkół pijarskich w Warszawie. Zajmował się w młodości gospodarstwem wiejskim, a w 1849 r. osiadł stale w Warszawie i poświęcił się wyłącznie pracom literackim. Pierwsze pisma drukował w "Bibljotece Warszawskiej". Rozprawa ogłoszona w "Rocznikach gospodarstwa krajowego" w 1850, pt. "Uwagi nad środkami podniesienia w kraju naszym gospodarstwa wiejskiego" zwróciła nań powszechną uwagę. Od 1851 do 1859 był redaktorem "Gazety Rolniczej, Przemysłowej i Handlowej" przy "Gazecie Codziennej", następnie wraz z F.H. Lewestamem wydawał i redagował pismo humorystyczne "Wolne Żarty" (1858-1859) i przez rok "Gazetę Codzienną", a w 1860 - "Kmiotka". W 1860 nabywszy na własność "Magazyn Mód" zmienił jego tytuł na "Tygodnik Mód i Powieści" (1862) i wydawał go pod własnym kierunkiem do 1889. Redagował prócz tego "Przyjaciela Dzieci" (od 1867) i od 1872 lub 1873 tygodnik dla ludu miejskiego i wiejskiego "Zorza". Oddzielnie wydał przeznaczone dla ludu (niektóre także dla dzieci) publikacje: "Obrazki wiejskie" (4 t., Warszawa 1852); "Zarysy wiejskie" (2 t., 1854); "Tomek beznogi i Proszaki" (3 tomy, Warszawa, 1854); "Dwie sceny z pożycia wiejskiego" (2 t., Warszawa, 1854); "Dobry ekonom" (2 t., Warszawa, 1858); "Tomek Sandomierzak" (2 t., Warszawa, 1858); "Elementarz dla chłopców wiejskich" (Warszawa, 1859; drugie wydanie Wilno, 1861); "Gawędy księdza proboszcza pod lipami" (1858-1860). Z powodzeniem wystawiana była jego komedyjka - "obrazek wiejski ze śpiewami" - "Janek spod Ojcowa" (muzykę napisał Oskar Kolberg).
Gregorowicz był przeciwnikiem pańszczyzny, działał na rzecz podniesienia oświaty wśród ludu wiejskiego i poprawy jego bytu. Sprzeciwiał się jednak posunięciom radykalnym i działaniom rewolucyjnym. Był aktywnym członkiem Sekcji Czytelń Bezpłatnych Towarzystwa Dobroczynności w 70. XIX w., czym zasłużył się m.in. dla czytelnictwa wśród rzemieślników.

 

Jan Kanty Gregorowicz.
Fot. J. Miecznikowski (ok. 1861).

Jan Kanty Gregorowicz (przed 1890).

"Kmiotek - pismo tygodniowe ilustrowane".
Pierwsza strona numeru 14 z 6 kwietnia 1861 r.

Tytułowa winieta 'Tygodnika Mód i Powieści" z 1880 r.

czwartek, 8 grudnia 2022

ZA WOLNOŚĆ NASZĄ I WASZĄ!

Sztandar z 1831 roku (Powstanie Listopadowe).

Za wolność naszą i waszą – skrócona wersja napisu na sztandarze z manifestacji ku czci dekabrystów w Warszawie 25 stycznia 1831, którego autorstwo przypisuje się Joachimowi Lelewelowi. W pełnej wersji miał postać: W imię Boga za naszą i waszą wolność. Oryginalny sztandar przechowywany jest w zbiorach Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie.
W trakcie Powstania Listopadowego wypisywano go na sztandarach w języku polskim i rosyjskim, dwustronnie, ze znakiem czerwonego krzyża na białym tle. Miał pokazywać cel powstania, które skierowane było w zamierzeniu powstańców nie przeciwko Rosjanom, a przeciw carskiemu despotyzmowi. W wersji polskiej i węgierskiej używał go oddział Bema na Węgrzech w 1848. Jest to jedno z nieoficjalnych polskich mott narodowych. W myśl tego hasła wielu Węgrów, Francuzów, Włochów, a nawet Rosjan wspierało polskich powstańców. Do hasła tego odwoływali się również w czasie II wojny światowej polscy żołnierze walczący na zachodzie oraz wschodzie. Fraza zyskała na popularności podczas Inwazji Rosji na Ukrainę w 2022 jako wyraz solidarności z narodem ukraińskim. Była używana w oficjalnych komunikatach zarówno władz polskich jak i ukraińskich a także litewskich. W czerwcu 2022 na Placu Zamkowym w Warszawie otwarto wystawę pod tą nazwą.

Sztandar z 1831 roku (Powstanie Listopadowe) 
z rosyjskim tekstem.



Rosyjski rabunek polskich dzieci (1831-32)

Porwanie dzieci polskich przez żołnierzy rosyjskich 
na placu Zamkowym w Warszawie.

Wcielanie dzieci polskich do Armii Imperium Rosyjskiego 1831-1832 – przeprowadzone w czasie trwania i po upadku powstania listopadowego, karne wcielanie dzieci polskich do Armii Imperium Rosyjskiego. Zgodnie z poleceniem cesarza Mikołaja I z 23 marca 1831, dzieci osób biorących udział w powstaniu listopadowym miały być traktowane jako tak zwani kantoniści i wcielane do specjalnych batalionów wojsk rosyjskich. Ukazem z 24 marca 1832 rząd rosyjski polecił oddać do specjalnych batalionów dziecięcych chłopców od 7 do 16 roku życia, dzieci emigrantów politycznych, sieroty, dzieci biedaków i uliczników.