Polska 1800-1918: czerwca 2020

wtorek, 30 czerwca 2020

Mundury Księstwa Warszawskiego - kirasjerzy

Szarża 14 Pułku Kirasjerów (1812).

Rys. B. Gembarzewski.

Szeregowy i podoficer

w ubiorach stajennych. Rys. B. Gembarzewski.

Oficer 14 Pułku

w małym mundurze. Rys. B. Gembarzewski.

Mundury Księstwa Warszawskiego - sztaby i Gwardia Narodowa

Księstwo Warszawskie - od lewej: oficer przewodnich (gidów), adiutant Naczelnego Wodza (Ludwik Kicki) w mundurze paradnym, książę Józef Poniatowski w mundurze paradnym generała dywizji. Na drugim planie przewodni (gidy) Naczelnego Wodza. Ryt. R. Rupniewski.

Księstwo Warszawskie - od lewej: adiutant generała brygady,

generał brygady, adiutant komendant (szef sztabu),

generał dywizji, adiutant generała dywizji.

Ryt. R. Rupniewski.

Księstwo Warszawskie - Gwardia Narodowa.

Od lewej: woltyżer, fizylier i grenadier Gwardii Narodowej Miasta Krakowa (do 1813),

grenadier Gwardii Narodowej Miasta Warszawy (do 1813), Gwardia Narodowa

Wolnego Miasta Krakowa (od 1815). Ryt. R. Rupniewski.

sobota, 27 czerwca 2020

Warszawa w kolorze ...

Warszawa - Pałac Saski na początku XX wieku.

Warszawa - gmach Towarzystwa "Rosja" (pocz. XX wieku).

Warszawa - postój dorożek przy ulicy Karowej (ok. 1905 r. ).

Fot. W. Gomulicki. Koloryzacja M. Rawiński.

Warszawa - Kolej Jabłonowska (ok. 1910 r.).

Koloryzacja M. Rawiński (?).

Warszawa - Pomnik Kopernika (1913 r).

Warszawa - Plac Warecki (1910-15).

Koloryzacja M. Rawiński (?).

Warszawa - Aleje Ujazdowskie (1916).

Warszawa - Krakowskie Przedmieście (1886).
Koloryzacja M. Rawiński (?).

Warszawa - ulica Podwale na początku XX wieku.

Warszawa - Hale Mirowskie (pocz. XX wieku).

Zakład Naukowo - Wychowawczy w Chyrowie

Zakład Naukowo-Wychowawczy Ojców Jezuitów

w Chyrowie (ok. 1910 r.).

Zakład Naukowo-Wychowawczy Ojców Jezuitów w Chyrowie – placówka naukowa, ze szkołą o statusie gimnazjum, założona i prowadzona przez jezuitów w Chyrowie koło Przemyśla w latach 1883 – 1939. Chyrowski zakład naukowo wychowawczy uważany był czasach II Rzeczypospolitej za najlepiej wyposażone gimnazjum w Polsce.

Założony z inicjatywy księży: Mariana Ignacego Morawskiego i Henryka Jackowskiego (1834-1905). W 1883 Jezuici zakupili majątek Franciszka Topolnickiego w Bąkowicach pod Chyrowem koło Przemyśla. W 1886 został tam otwarty Zakład Naukowo-Wychowawczy Ojców Jezuitów. Zakład był jedną z najlepszych szkół w Polsce i w Europie. Olbrzymi budynek szkoły zawierał przestronne klasy, zaopatrzone znakomicie w pomoce naukowe, pracownie przedmiotowe, bibliotekę z ok. 30 tysiącami książek, bogate zbiory geograficzne i historyczne (w tym archeologiczne i numizmatyczne), przyrodnicze (własny ogród botaniczny), sale gimnastyczne i inne obiekty sportowe (4 korty tenisowe i 8 boisk), wyposażone w sprzęt do różnych dyscyplin sportowych i zabaw. Działał też szkolny teatr. Szkoła miała nawet własne obserwatorium astronomiczne. Znakomite były warunki socjalne, pomieszczenia sypialne, olbrzymia jadalnia i aula, sieć wodociągowa i kanalizacyjna, własna elektrownia, szpital, młyn z piekarnią, pralnia parowa, ślusarnia, stolarnia, własne folwarki. Wszystko to znajdowało się w znakomicie skomponowanym otoczeniu, pełnym parków, klombów i ogrodów.Budynek zakładu wzniesiono według projektów Antoniego Łuszczkiewicza, a po jego śmierci Jana Zakrzewskiego. Rozbudowano go w pierwszych latach XX wieku według założeń Edgara Kovatsa. Było w nim 327 pokoi mieszkalnych i sal wykładowych, przeznaczonych dla 400 wychowanków.Program nauczania zakładu pokrywał się programem zalecanym dla klasycznych gimnazjów państwowych, jednak w różnych okresach próbowano go rozszerzyć (np. do 1890 w niektórych klasach usiłowano prowadzić w języku niemieckim lekcje z historii powszechnej, jednak wobec braku spodziewanych wyników z innowacji tej zrezygnowano). W latach 1909 – 1917 wprowadzono na statusie przedmiotów nadobowiązkowych zajęcia z języków ojczystych oraz języków: ukraińskiego, rosyjskiego, francuskiego, angielskiego, a także rysunków odręcznych, kaligrafii oraz gry na instrumentach. Prowadzenie systemu zajęć nadobowiązkowych umożliwiało uczęszczanie do gimnazjum uczniów mniej zamożnych, chociaż liczba uczniów wywodzących się z warstw średnich nie była zbyt liczna.Do chyrowskiego gimnazjum uczęszczali synowie ziemiaństwa, urzędników państwowych i samorządowych z ziem dawnej Rzeczypospolitej, a także Śląska (pruskiego i cieszyńskiego), oraz z Austrii, Czech i Węgier. Przez tę elitarną szkołę męską, która istniała 53 lata, przewinęło się około 6170 uczniów (nazywanych Chyrowiakami, stanowiących trzy pokolenia polskiej inteligencji i ziemiaństwa), w tym 1260 maturzystów.Wychowankowie gimnazjum należeli do elity społeczeństwa polskiego. Działali oni w różnych dziedzinach (duchowni, urzędnicy państwowi, dyplomaci, parlamentarzyści, wojskowi, pracownicy nauki, prawnicy, artyści, literaci), spośród nich rekrutowali się twórcy niepodległego państwa polskiego, uczestnicy kampanii wrześniowej, ruchu oporu, Polskich Sił Zbrojnych, a także osoby tworzące historię zagospodarowania Ziem Zachodnich i Północnych.

Gimnazjum chyrowskie ukończyli m.in.:

błogosławieni: Stanisław Kostka Starowieyski

politycy: Eugeniusz Kwiatkowski, Alfred Birkenmayer, Jan Choiński-Dzieduszycki;

dyplomaci: Jerzy Barthel de Weydenthal

wojskowi: Roman Abraham, Kazimierz Rafał Chłapowski, Adam Epler, Jerzy Kirchmayer, Stefan Kopecki;

pisarze: Jan Brzechwa, Franciszek Ksawery Pruszyński, Kazimierz Wierzyński, Józef Garliński, Andrzej Rostworowski, Kamil Giżycki, Mieczysław Orłowicz

działacze społeczni: ks. Mieczysław Kuznowicz, Mieczysław Chłapowski, Tadeusz Łubieński, Feliks Szymanowski, Roman Wajda, Marian Kawski;

duchowni: kardynał Adam Kozłowiecki (arcybiskup Lusaki), biskup Kazimierz Tomczak, Edward O’Rourke (pierwszy biskup gdański), Marian Morawski (bratanek założyciela, teolog, męczennik Oświęcimia), ks. Stanisław Starowieyski (zakonnik ze Zgromadzenia Kapłanów od Najświętszego Sakramentu, przyjaciel Karola Wojtyły z którym wspólnie wyjechał na studia do Rzymu w 1946 r.), Stanisław Styś (jezuita, biblista, profesor)

naukowcy: Aleksander Birkenmajer, Mieczysław Jerzy Gamski, Paweł Siwek, Franciszek Tokarz

lekarze: Marian Garlicki

artyści i działacze kulturalni: Adam Styka, Antoni Wiwulski (twórca Pomnika Grunwaldzkiego w Krakowie), Witold Bełza;

aktorzy: Kazimierz Junosza-Stępowski, Włodzimierz Ziembiński.

nauczyciele: Jan Radożycki

Strona na Wikipedii

Artykuł w Kurierze Galicyjskim

Strona Chyrowiacy

Sala lekcyjna w Zakładzie Naukowo - Wychowawczym

OO. Jezuitów w Chyrowie (1911 r.).

Zakład Naukowo - Wychowawczy OO Jezuitów w Chyrowie.

Gabinet zoologiczny (ok. 1906 r.).

Zakład Naukowo - Wychowawczy OO Jezuitów w Chyrowie.
Kaplica (1899).

Zakład Naukowo - Wychowawczy OO Jezuitów w Chyrowie.
Jadalnia (1899).

Zakład Naukowo - Wychowawczy OO Jezuitów w Chyrowie.
Zajęcia muzyczne w V klasie (1908-09).

Zakład Naukowo - Wychowawczy OO Jezuitów w Chyrowie.
Uczniowie na wycieczce (1910). Fragment.
całe zdjęcie

Uczniowie Zakładu Naukowo - Wychowawczego

OO. Jezuitów w Chyrowie.

Nauczyciele i uczniowie Zakładu Naukowo - Wychowawczego

OO Jezuitów w Chyrowie (ok. 1911 r.).

piątek, 26 czerwca 2020

Gwardia piesza Królestwa Polskiego wg. B. Gembarzewskiego

Wyższy oficer grenadierów Gwardii Królewskiej (1815-26).

Mal. B. Gembarzewski.

Przegląd "posyłki" grenadierów

Gwardii Królewskiej. Mal. B. Gembarzewski.

Grenadierzy Gwardii Królewskiej (1815-22).

Mal. B. Gembarzewski.

Szeregowy grenadierów Gwardii Królewskiej (1815-26).

Mal. B. Gembarzewski.

Szeregowy i oficer grenadierów

Gwardii Królewskiej (1815-26).

Mal. B. Gembarzewski.

Strzelec pieszy Gwardii Królewskiej (1815-17).

Mal. B. Gembarzewski.

Strzelcy piesi Gwardii Królewskiej. Od lewej: podoficer karabinierów (1815), szeregowy (1815-17), szeregowy w mundurze letnim, szeregowy w mundurze liniowym. Mal. B. Gembarzewski.

Strzelcy piesi Gwardii Królewskiej. Od lewej: dobosz w pełnym oporządzeniu (1815), oficer karabinierów w zimowej paradzie (1815-17), oficer wyższy konno (1815). Mal. B. Gembarzewski.

Izabela księżna Sanguszkowa

Izabela z książąt Lubomirskich księżna Sanguszkowa.

Ryt. J. N. Głowacki.

Izabela Maria z Lubomirskich Sanguszkowa (ur. 1 marca 1808 r. w Przeworsku, zm. 18 marca 1890 r.) – księżna polska z rodu Lubomirskich.

Izabela Maria była córką księcia Henryka Ludwika Lubomirskiego i księżnej Teresy Czartoryskiej (30 lipca 1785-31 grudnia 1868). Przez ojca była prawnuczką księcia Stanisława Lubomirskiego, a przez matkę – wnuczką księcia Józefa Klemensa Czartoryskiego. Miała dwie siostry: Dorotę (1807-1844) i Jadwigę Julię (1815-1895, wyszła za mąż za księcia Eugeniusza Franciszka Linge) oraz brata Jerzego Henryka.

6 lipca 1829 r. w Przeworsku wyszła za mąż za księcia Władysława Hieronima Sanguszkę.

Strona na Wikipedii