środa, 29 maja 2024

Machiny do robienia cegieł

Machina o dwóch oddziałach do wyrabiania cegły i dachówki. Mogła wyrabiać 5 tysięcy sztuk cegieł dziennie. "Katalog ilustrowany machin i narzędzi rolniczych fabrykacji angielskiej" (1860).

Połączona machina do przygotowania gliny i robienia cegły na siłę pary (5 KM), zdolna do produkować od 12 do 15 tysięcy cegieł dziennie. "Katalog ilustrowany machin i narzędzi rolniczych fabrykacji angielskiej" (1860).

Machina do robienie cegły i dachówki w połączeniu z przygotowawczym lub ugniatającym młynem na siłę koni lub pary. "Katalog ilustrowany machin i narzędzi rolniczych fabrykacji angielskiej" (1860).

poniedziałek, 27 maja 2024

Polskie oddziały we Wiośnie Ludów (1848-49) - cz. I

Gwardia Narodowa w Galicji 1848 roku. Od lewej: podporucznik Stanisław Jaxa - Bykowski w ubiorze wyjściowym, gwardzista z kompanii akademickiej Gwardii Narodowej Lwowskiej, gwardzista pieszy. Mal. A. Trzeszczkowski.

Gwardia Narodowa Lwowska w 1848 roku. 
Gwardziści piesi. Mal. A. Trzeszczkowski.

Gwardia Narodowa Lwowska w 1848 roku. 
Mal. K. Koźmiński.

Gwardia Narodowa Lwowska w 1848 roku. Od lewej: komendant generał 
Józef Dwernicki, gwardzista konny. Mal. A. Trzeszczkowski.

Ilustracje A. Trzeszczkowskiego z "Żołnierz Polski, ubiór, uzbrojenie i oporządzenie 1832-1939", Stanisław Gepner.

Piec "herbowy"

Piec kaflowy - manufaktura majoliki w Nieborowie (1881-1899).

Piechota Księstwa Warszawskiego

Od lewej; fizylier, oficer fizylierów, saper pułkowy, woltyżer, grenadier Gwardii Narodowej, grenadier piechoty liniowej, oficer woltyżerów, oficer grenadierów. Mal. K. Koźmiński.

Od lewej: grenadier 13 Pułku Piechoty, dobosz 4 Pułku Piechoty (1812), tamburmajor, młodszy oficer 7 Pułku Piechoty (1812), fizylier 4 Pułku Piechoty (1812), fizylier 9 Pułku Piechoty (1812), fizylier 7 Pułku Piechoty (1812). Mal. K. Koźmiński.

Od lewej: grenadier i saper pułkowy Legii Nadwiślańskiej. 
Mal. Stanisław Haykowski.

niedziela, 26 maja 2024

Przepisy od "Praktycznego Kucharza"

 



Przepisy z "Praktyczny kucharz warszawski zawierający 1503 przepisy różnych potraw oraz pieczenia ciast i przygotowywania zapasów spiżarnianych" (1882).





Przepisy z "Praktyczny kucharz warszawski zawierający 1503 przepisy różnych potraw oraz pieczenia ciast i przygotowywania zapasów spiżarnianych" (1886).






Przepisy z "Praktyczny kucharz warszawski zawierający 1503 przepisy różnych potraw oraz pieczenia ciast i przygotowywania zapasów spiżarnianych" (1891).

Instalacje wodne z początku XVIII wieku.

Instalacja wodna z kołem czerpakowym.

Instalacja wodna z kołem czerpakowym.

Instalacje wodne śrubowe i czerpakowe. 

Różne konstrukcje studni na początku XIX wieku.

Ilustracje z "Collection de machines, d'instrumens, ustensiles, constructions, appareils, etc. employés dans l'economie rurale domestique et industrielle d'apres les dessins faits dans diverses parties de l'Europe". T. 1 (1823).

Pługi z początku XIX wieku

 







Ilustracje z "Collection de machines, d'instrumens, ustensiles, constructions, appareils, etc. employés dans l'economie rurale domestique et industrielle d'apres les dessins faits dans diverses parties de l'Europe. T. 1" (1824).

sobota, 25 maja 2024

Izrael Poznański

Izrael Poznański. Fot. ze zbiorów Muzeum Miasta Łodzi. 

Izrael Kalmanowicz Poznański, jid. ישראל פאזנאנסקי (ur. 25 sierpnia 1833 w Aleksandrowie Łódzkim, zm. 29 kwietnia 1900 w Łodzi) – polski przemysłowiec pochodzenia żydowskiego. Zaliczany razem z Ludwikiem Geyerem i Karolem Scheiblerem do trzech łódzkich „królów bawełny”.
W grudniu 1852 Izrael Poznański przejął od ojca zarząd rodzinnej firmy kupieckiej. Później systematycznie poszerzał działalność: w 1859 jego zakład produkował materiały warte 6 tys. rubli, a w 1868 – 23 tys. rubli. W 1871 I. Poznański rozpoczął, trwające do 1892, skupowanie działek przy ul. Ogrodowej 17–23, na których zamierzał postawić kompleks przemysłowy. W 1872 powstał tu pierwszy obiekt fabryczny – tkalnia mechaniczna o dużej wydajności (200 krosien mechanicznych).
W 1883 roku w fabryce Poznańskiego wybuchł strajk na tle pogarszających się warunków pracy. Dniówka trwała wówczas 16 godzin, od 5 rano do 9 wieczorem, a dodatkowo Izrael Poznański wprowadził nakaz pracy w dni świąteczne. Miało to obowiązywać od 15 sierpnia, czyli począwszy od święta Matki Boskiej Zielnej. Złamanie nakazu kosztowało pracownika do 3 rubli. Protestujących spacyfikowała policja i sotnia kozaków, z fabryki usunięto 50 osób. W lutym 1884 roku Poznański ukarał finansowo robotników, którzy protestowali przeciwko pracy w święto Matki Boskiej Gromnicznej. Jednego z robotników uderzył. W 1891 roku pełnomocnik inspektora fabrycznego meldował, że w fabryce Poznańskiego płaci się relatywnie najmniej w Łodzi, a kary spotykające tkaczy są najwyższe. W czasie buntu łódzkiego w 1892 roku w biurze fabryki Poznańskiego mieściło się tymczasowe biuro śledcze, gdzie poniżano i bito strajkujących pracowników, by następnie bez udowodnienia winy usunąć ich z fabryki.
W życiorysie Poznańskiego zaobserwować można wyraźną przemianę: początkowo znany był jako bezwzględny pracodawca, niedbający o bezpieczeństwo pracowników. W jego fabrykach dochodziło do licznych wypadków kończących się kalectwem lub śmiercią. Jednak pod koniec swojego życia niespodzianie zaangażował się w działalność charytatywną, budował sierocińce, szkoły dla biednych i szpitale. Był m.in. fundatorem ikonostasu w budowanej katedrze prawosławnej. W październiku 1884 roku, za gorliwość okazaną przy dziele budowy cerkwi św. Aleksandra Newskiego w Łodzi przy ul. Widzewskiej (ob. ul. Kilińskiego 56), Izrael Poznański został odznaczony Orderem Świętego Stanisława III klasy. W marcu 1895 roku otrzymał Order Świętej Anny III klasy. W 1891 roku ufundował terakotową posadzkę budowanego na pl. Kościelnym w Łodzi kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, wykonaną przez niemiecką firmę Villeroy & Boch z Mettlach. W połowie lat 90. XIX w. sfinansował ponadto ⅓ kosztu budowy dużych organów w tymże kościele. 18 lutego 1895 roku przekazał notarialnie 100 000 rubli na rzecz przekształcenia łódzkiej Wyższej Szkoły Rzemieślniczej w szkołę techniczną. W latach 1899–1900 był prezesem Łódzkiego Żydowskiego Towarzystwa Dobroczynności, które było m.in. jego inicjatywą.





Antoni Waga

 

Portret Antoniego Wagi z zeszytu VIII "Wizerunki polskie".

Antoni Stanisław Florian Waga, krypt.: A. W. (ur. 8 maja 1799 w Grabowie, zm. 23 listopada 1890 w Warszawie) – polski zoolog, pisarz i poeta, krytyk literacki, przyrodnik, pedagog i pijar.
Urodzony w Grabowie koło Kolna, jako syn Bernarda i Agaty z Gutowskich. Brat Jakuba Ignacego Wagi. Edukację rozpoczął u warszawskich pijarów i w Liceum warszawskim, gdzie kształcił się do roku 1817. Przez ponad 30 lat (1818–1849) pracował w warszawskich (wojewódzkich) szkołach średnich pijarskich jako nauczyciel języka polskiego, przyrody i historii naturalnej, ucząc m.in. Norwida. W latach 1820–1823 uzyskał stypendium rządowe na uniwersytecie w Berlinie (nauki przyrodnicze), w Muzeum Zoologicznym, Lipsku i Królewcu. Specjalizował się tam również w ornitologii. Po powrocie do kraju (1823) podjął studia na Królewskim Uniwersytecie Warszawskim (wydział filozoficzny). Trzy lata później (1826) był już profesorem Liceum Warszawskiego, a następnie Instytutu Pedagogicznego (1829) oraz Gimnazjum Warszawskiego na Lesznie (1832). W tym okresie często bywał w warszawskich salonach literackich.
W trakcie licznych podróży naukowych dotarł m.in. do Egiptu, Nubii i Syrii (1862–1864 – z Aleksandrem i Konstantym Branickimi, Franciszkiem K. Nowakowskim, Władysławem Taczanowskim oraz 1880–1881), na Półwysep Iberyjski i do Algierii (1866–1867 – z Aleksandrem i Konstantym Branickimi oraz Władysławem Taczanowskim) i do Sudanu (1866–1867). Zmarł w podeszłym wieku (91 lat), 23 listopada 1890 w Warszawie.
Po przejściu na emeryturę poświęcił się prowadzeniu badań ornitologicznych i entomologicznych. Przedmiotem swoich badań i obserwacji uczynił polską faunę, w szczególności owady, pająki i wije. Był pierwszym entomologiem w Polsce, który wprowadzał metody walki biologicznej ze szkodnikami roślin. W zakresie swojej pracy naukowej zajmował się rybactwem, ornitologią oraz teriologią.

Powstanie Listopadowe - nowe oddziały

 

Od lewej: strzelec Pułku 6 Strzelców Pieszych Bracia Krakowianie, strzelec celny kaliski, fizylier 8 Pułku Piechoty Liniowej, strzelec celny Grothusa, strzelec celny Kuszla, strzelec celny Korpusu Górniczego, fizylier 11 Pułku Piechoty Liniowej, fizylier 20 Pułku Piechoty Liniowej. Mal. K. Koźmiński.

Jazda wojewódzka. Od lewej: jazda mazurska, krakowska, lubelska, Pułk 6 Ułanów Dzieci Warszawskie (?), Pułk 5 Ułanów im. Zamoyskich, jazda poznańska (?), jazda kaliska. Mal. K. Koźmiński.

Piechota Królestwa Polskiego

Od lewej: grenadier Gwardii Królewskiej, strzelec, grenadier piechoty liniowej, dobosz fizylierów, karabinier strzelców pieszych, fizylier w pełnym oporządzeniu, oficer fizylierów, weteran. Mal. K. Koźmiński.